Offshore bankacılık; kıyı
bankacılığı olarak bilinir ve Vergi Cenneti ülkelerde yapılır. Öncelikle vergi cenneti ülke nedir onu açıklayayım. Vergi cennetleri, vergi
oranlarının olmadığı ya da çok düşük olduğu ülkelerdir. Bu tarz ülkeler vergi
oranları daha yüksek olan ülkelerden vergi kaçırılmasına sebep olur ve kendi
bünyesinde para toplar. Ayrıca vergi
cenneti olan ülkelerde gizlilik ön plandadır, müşteri bilgilerini dış dünyayla
paylaşmayarak; ne kadar paranın olduğunu, bu paranın nerden geldiğini, paranın
kime ait olduğu gibi bilgiler saklı kalır. Bu gizlilik sayesinde sistemin
kötüye kullanım oranı çok artıyor. Terör finansmanı bu bankacılık sayesinde
gerçekleşiyor. Barack Obama’nın güven ve terör danışmanı John Brennan 2011
yılında offshore konusunda şöyle diyordu: “ Terör olaylarıyla etkili bir
şekilde mücadele etmenin bir yolu da Bahama, Virgin Adaları, Gibraltar ve
Cayman Adaları gibi offshore bankacılığı yapan merkezleri ve offshore
bankacılık sistemi içinde terörü finanse eden, para aklama operasyonlarının
kontrol altına alınmasıdır.” Araştırmalara göre bu sistemde yaklaşık 20 trilyon
dolara yakın para tutuluyor.
Bu sistemin bir de bizi
ilgilendiren boyutuna bakalım. 2008 krizinden sonra OECD ve diğer uluslararası
verilere göre, İsviçre başta olmak üzere Lüksemburg, Belçika, Avusturya ve
Almanya gibi ülkelerde Türklere ait 20 bini aşkın hesapta 100 milyar doların
üzerinde para bulunduğu, bunun 60 milyar doları aşan kısmının ise İsviçre
bankalarında olduğu ortaya çıktı. 2012 yılında İngiltere’de McKinsey
danışmanlık şirketinin bir dönem vergi cenneti uzmanı olan James Henry’nin
hazırladığı raporda Türkiye’den giden para miktarı 158 milyar doları buluyor.
2012 yılı itibariyle TCMB’de 97 milyar dolarlık döviz rezervi ve bankalarda
toplam 110 milyar dolarlık döviz hesabı bulunan Türkiye’de zenginlerin offshore
hesaplarında ki parası 158 milyar dolar. Bu paralar ödenmeyen vergiler olduğu
için ülke kamu hizmetlerine zarar veriyor. Türkiye’nin 2012 ortasında cari
açığı 66.9 milyar dolar tutuyor. Bu açığın önemli bir kısmı cepten cebe verilen
kredi olarak finanse ediliyor. Türkiye’de özel sektörün kullandığı dış
kredilere bakıldığında bu kredilerin bir kısmının offshore adreslerindeki vergi
cennetlerinden verildiğini görüyoruz. Açıklayacak
olursak; iş adamı, kaçırdığı vergi paralarını offshore hesabına yolluyor.
Buradaki çalışanlar aracılığıyla bir şirket kuruluyor. Kurulan şirket kağıt
üzerinde bu iş adamına ait değil. Daha sonra yurt dışına çıkan para bankacılık
sistemi aracılığıyla iş adamının Türkiye’deki şirketine kredi olarak
gönderiliyor. İş adamının Türkiye’deki şirketi aldığı dış borç karşılığında
yüksek faiz ödüyor. Faizi kazanan iş adamının vergi cennetindeki kendi şirketi
oluyor. Türkiye’deki şirketi ise faiz gideri ve kur farkını gider olarak
gösterip vergiden düşüyor. Türkiye’deki iş adamının dışardaki şirketine ödediği
faiz gideri ölçüsünde düşük kar gösterdiği için devlete ödeyeceği vergi de
azalıyor. Şirket %20’lik kurumlar verigisi, iş adamı da %15’lik gelir vergisinden
kurtuluyor.
Böyle bir düzen ülke
ekonomilerine zarar veriyor. Özellikle ülkemiz için bu konuda endişelenmemek
elde değil. Gelir adaletsizliğinin yanında yapılan bu vergi kaçırmalar ülke
insanının omuzlarına daha çok yük bindiriyor.
Acilen bunun önüne geçilmesi lazım bunu bir iki devlet tek başına
çözemez herkesin ortaklaşa hareket ederek çözülmesi gereken büyük bir sorun.
Dünyanın En Büyük 10 Vergi Cenneti
1)
Lüksemburg:
Ülkede 3.5 trilyon dolarlık yatırım fonu bulunuyor ve bunun 1 trilyon
dolarının kayıtları kimlere ait bilinmiyor.
2)
Cayman Adaları: Buradaki bankalar dünyadaki
toplam servetin %6’sını kontrol ediyor.
3)
Man Adası: Üzerinde herhangi bir şirket
bulunmuyor, bu yüzden David Cameron buranın bir vergi cenneti olarak
düşünülmemesi gerektiğini belirtmişti.
4)
Jersey: Adadaki her metrekareye 5 milyar dolar
düşüyor.
5)
İrlanda: Aplle’ın 55 milyar dolarlık vergi
hilesi yaptığı ülke.
6)
Mauritius Cumhuriyeti: Afrika kıtasının doğu
açıklarında yer alan bir vergi cenneti.
7)
Bermuda: Google’ın 45 milyon dolarlık nakit
parasını burada tuttuğu zannediliyor.
8)
Monaco: Süper zenginlerin bulunduğu yer olan
Monaco’da 70 metrekarelik bir alan 1.5 milyon dolara alıcı buluyor.
9)
İsviçre: Bankalarıyla meşhur olan bu ülkeyi
hepimiz biliyoruz. İsviçre bankaları hükümetlerle bilgi paylaşmıyor.
10)
Bahamalar: İngiltere eski Başbakanı David
Cameron’ın babası tarafından burada bir offshore fonu yönetiliyordu.
Kaynakça
Tokalak, İ. (2016). Kapitalizmin Soygun Düzeni.
Yazı için teşekkürler.
YanıtlaSil